Giriş 

Sağlık sektöründe hizmet kalitesinin artırılması ve mevzuata uyum sağlanması amacıyla Özel Hastaneler Yönetmeliğinde çeşitli değişiklikler yapılmıştır. 27 Mart 2002 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Özel Hastaneler Yönetmeliği mülga edilerek 30 Ocak 2025 tarihli ve 32798 sayılı Resmî Gazete’de yeni Özel Hastaneler Yönetmeliği yayımlanmıştır. Bu çalışma, eski ve yeni yönetmelik arasındaki farklılıkları değerlendirmektedir.

1. Entegre Kurumsal İşlem Platformu (EKİP)

Sağlık sektöründe dijitalleşme, süreçlerin daha etkin yönetilmesini ve düzenleyici kurumların denetim mekanizmalarının güçlendirilmesini sağlamaktadır. Yeni yönetmelikle birlikte Entegre Kurumsal İşlem Platformu (EKİP), özel hastanelerin birçok işlemini dijital ortamda gerçekleştirmesine olanak tanıyan önemli bir sistem olarak devreye alınmıştır. Bu sistem, hastanelerin izin, ruhsat, personel yönetimi, sözleşmeler ve hasta bildirimi gibi birçok işlemi online olarak takip etmesini sağlamaktadır.

Yeni yönetmelikte EKİP’in yer aldığı temel maddeler aşağıda incelenmiştir:

a. Özel Hastaneler İçin Ön İzin Başvurusu – Madde 9(2)

Özel hastanelerin faaliyet gösterebilmesi için ön izin alması gerekmektedir. Yeni yönetmelikte, ön izin başvurusunun EKİP sistemi üzerinden yapılması zorunlu hale getirilmiştir. Buna göre:

  • Özel hastaneler, EK-13’te belirtilen belgeleri EKİP sistemi üzerinden yükleyerek başvuru yapmalıdır.
  • Bu süreç, başvuruların daha hızlı değerlendirilmesini ve eksikliklerin sistem üzerinden kontrol edilmesini sağlamaktadır.

b. Ruhsat Başvurusu – Madde 10(2)

Özel hastanelerin faaliyete başlamadan önce ruhsat alması gerekmektedir. Yeni yönetmelikte,

  • Ön izin belgesine uygun şekilde binasını tamamlayan özel hastaneler, EK-8’de belirtilen belgelerle birlikte ruhsat başvurusunu EKİP sistemi üzerinden yapacaktır.
  • Bu düzenleme, ruhsatlandırma sürecinde dijital ortamda kayıt tutulmasını ve denetimin daha kolay yapılmasını amaçlamaktadır.

c. Asgari Personel Standardı ve Personel Çalışma Belgeleri – Madde 15(2) ve 15(7)

Yeni yönetmelikte, özel hastanelerde çalışan sağlık personeliyle ilgili süreçlerin EKİP üzerinden yürütülmesi zorunlu hale getirilmiştir:

  • Madde 15(2):
    • Sağlık personelinin, özel hastane kadrosunda sözleşmeli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında sigortalı olarak çalışması gerekmektedir.
    • Çalışan personelin çalışma belgesi EKİP üzerinden düzenlenecek, gerektiğinde ibraz edilecek ve kontrol edilecektir.
  • Madde 15(7):
    •  Faaliyeti durdurulan veya ruhsatı askıya alınan özel hastanelerde çalışan personel, EKİP üzerinden Müdürlüğe yazılı olarak başvurduğunda, ayrılış işlemleri sistem üzerinden yapılacaktır.

Bu düzenlemeler, çalışanların hastaneye giriş-çıkış süreçlerinin daha şeffaf bir şekilde yürütülmesini sağlamakta ve kayıt dışı çalışmayı önlemeye yardımcı olmaktadır.

d. Kadrolu Tabip Çalıştırma ve Takibi – Madde 16(1) ve 16(2)

Özel hastanelerde görev yapan tabiplerin kadro durumları, artık EKİP üzerinden takip edilecektir.

  • Madde 16(1):
    • Özel hastanelerin faaliyet göstereceği uzmanlık dallarında kadrolu tabip sayıları EKİP sistemine Bakanlık tarafından kaydedilecektir.
    • Mesul müdür, hastanenin her bir uzmanlık dalındaki toplam kadrosunu, boş olan kadrosunu ve aktif çalışanlarını sistem üzerinden takip edecek ve çalışma belgelerini buna uygun olarak düzenleyecektir.
    • Tabiplerin ayrılış ve başlayış işlemleri yine EKİP üzerinden yapılacaktır. 
  • Madde 16(2):
    • Bakanlık, EKİP sistemine kaydedilen bir uzmanlık dalında iki yıl boyunca kadrolu tabip çalışmaması halinde, ilgili uzmanlık dalındaki kadroyu iptal edecektir.
    • Ancak, altı aydan kısa süreli çalışmalar bu sürenin hesabında dikkate alınmayacaktır.

e. Muayenehane Tabipleriyle Yapılan Sözleşmelerin Bildirimi – Madde 24(5)

Özel hastaneler ile muayenehane tabipleri arasında yapılan sözleşmelerin EKİP sistemine yüklenmesi zorunluluğu getirilmiştir.

  • Madde 24(5):
    • Muayenehane tabipleri ile yapılan sözleşmeler, imzalandıktan sonra en geç 5 iş günü içinde özel hastane tarafından EKİP sistemine yüklenerek Müdürlüğe gönderilecektir.
    • Sözleşmenin sona ermesi durumunda da bitiş tarihi itibarıyla en geç 5 iş günü içinde EKİP üzerinden bildirim yapılmalıdır.

f. Fakir ve Muhtaç Hastaların Tedavi Sürecinin Takibi – Madde 34(2)

Özel hastanelerde fakir ve muhtaç hastalar için belirli bir yatak kapasitesinin ücretsiz olarak ayrılması zorunludur.

  • Madde 34(1):
    • Özel hastaneler, toplam yatak kapasitesinin en az %3’ünü Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’nın kriterlerine uygun olan hastalar için ücretsiz tahsis etmek zorundadır.
    • Bu kapsamda, acil olarak gelen ve başka bir kuruma nakli mümkün olmayan hastaların tedavileri de ücretsiz yapılacaktır.
  • Madde 34(2):
    • Bu hastalara ait bilgiler EKİP sistemi üzerinden bildirilecektir.

2. Vakıf Üniversitesi Kadrosunda Bulunan Tıp ve Diş Hekimliği Fakültesi Öğretim Üyeleri ile Hastane Arasındaki Anlaşmanın Sınırları

Yeni yönetmelikte gelen Madde 16 (8) hükmü, vakıf üniversitesi kadrosunda bulunan tıp ve diş hekimliği fakültesi öğretim üyelerinin, sadece vakıf üniversiteleriyle iş birliği protokolü bulunan özel hastanelerde boş uzman tabip kadrosunda çalışabileceğini belirtmektedir.

3. Kadro Dışı Geçici Tabip Çalıştırma (Madde 17)

Yeni yönetmelikle birlikte, kadro dışı geçici çalışma artık yalnızca tabiplere tanınan bir hak olup, özel hastaneye kalıcı bir kadro hakkı sağlamamaktadır. Bu sistemin getirdiği önemli değişiklikler şunlardır:

               a. Kadro dışı geçici çalışma bir hak olarak tanımlanıyor:

    • Özel hastaneler bu şekilde çalışan hekimler için kalıcı bir kadro kazanamıyor.
    • Çalışma süreleri ve uzmanlık dalları belirli kurallara bağlanıyor.

                b. Belirli şartlarda esneklik sağlanıyor:

    • 60 yaşını dolduran tabipler ve en az %60 engellilik oranı olanlar, kadrolu olma veya boş kadro aranmaksızın iki özel sağlık kuruluşunda çalışabilir.
    • Yurtdışında en az iki yıl çalışan hekimler, Türkiye’ye döndükten sonra altı ay içinde başvururlarsa, bir defaya mahsus olmak üzere kadro dışı geçici çalışabilir.
    • Yurt dışında faaliyet gösteren hekimler, Türkiye’de bir yıl içinde toplam altı ayı geçmemek şartıyla kadro dışı geçici çalışabilirler.

                 c. Konsültasyon hizmetleri düzenleniyor:

    • Acil veya sevki riskli hastalar için uzmanlık dalında konsültan tabip çağrılabilir.
    • Bu hekimlerin hizmet bedeli hastane tarafından karşılanacaktır.

                 d. Yabancı tabip çalıştırma konusunda yeni kurallar getiriliyor:

    • Özel hastaneler, Bakanlık izni ile yabancı tabip ve sağlık personeli çalıştırabilir.
    • Ancak, bu izin hastaneye cihaz veya ünite ekleme hakkı vermez.

4. Tıbbi Kayıt ve Arşiv Sistemiyle İlgili Yapılan Değişiklikler

               a. Kayıtların Elektronik Ortamda Tutulması (Madde 29/1)

Yeni düzenlemeyle, özel hastaneler için hasta kayıtlarının tamamen elektronik ortamda tutulması zorunlu hale gelmiştir. Hastaların başvurduğu sağlık hizmetleri, elektronik ortamda kaydedilecek ve bu veriler, Bakanlığın kayıt tescil sistemine uygun bir sağlık bilgi yönetim sistemi aracılığıyla saklanacaktır.

               b. Merkezi Sağlık Veri Sistemi (Madde 29/2)

Kişisel sağlık verilerinin işlenmesi, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde yapılacak ve bu veriler, merkezi sağlık veri sistemine aktarılacaktır. Böylece, hasta verilerinin yalnızca yetkililer tarafından işlenmesi ve düzenli bir şekilde güncellenmesi sağlanacaktır.

               c. Veri Gizliliği ve Güvenliği (Madde 29/3, 4, 5)

Yeni düzenleme, hasta verilerinin gizliliğini ve güvenliğini daha da pekiştiren bir dizi önlem getirmektedir. Adli vakalara ve adli raporlara ait kayıtların sadece ilgili tabipler tarafından erişilebilir olmasına ve veri girişi ile raporlar üzerinde değişiklik yapılamaması için güvenlik tedbirleri alınmasına özel önem verilmiştir. Ayrıca, elektronik imza ile imzalanmış tıbbi kayıtlar resmî kayıt olarak kabul edilir ve ilgili mevzuat doğrultusunda yedekleme ve arşivleme işlemleri yapılır.

               d. Tıbbi Kayıtların Saklanması ve Arşivleme (Madde 29/6, 7)

Yeni düzenlemeyle birlikte, özel hastaneler için tıbbi kayıtların güvenli bir şekilde saklanması büyük bir önem kazanmaktadır. Artık hastaneler, elektronik imza mevzuatına uygun dijital hasta kayıt arşivi ve/veya fiziki tıbbi arşiv kurmak zorundadır. Ayrıca, eski yönetmelik hükmü tekrarlanarak güvenli dijital hasta kaydına geçilmeyen hastanelerde bile bilgisayar ortamında kayıt tutulmasının yazılı kayıt sistemine dair gereklilikleri ortadan kaldırmayacağı belirtilmiştir.

5. Acil Durum Yönetimi (Madde 21(4))

Bu madde, özel hastanelerin afet ve acil durumlar karşısında Sağlık Afet Koordinasyon Merkezi (SAKOM) ile daha koordineli çalışmasını zorunlu kılmaktadır. Özel hastaneler artık:

  • Olay Yönetim Sistemi (OYS) üzerinden olaylarla ilgili hasta bilgilerini (kimlik, tanı, servis, tedavi bilgileri vb.) sisteme girmek zorundadır.
  • Boş, dolu ve toplam yatak durumlarını, hastanenin seviye bilgilerini ve nöbetçi tabip listelerini Sağlık Komuta Kontrol Merkezi’ne düzenli olarak bildirmekle yükümlüdür.
  • Ambulansla getirilen hastaların tanı ve tedavi bilgilerini eksiksiz paylaşmak zorundadır.

6. Akreditasyon Zorunluluğu

Geçici Madde 1 uyarınca, bu Yönetmelik yayımlandığı tarihten önce ruhsatlandırılmış ve faaliyette olan özel hastanelerin üç yıl içinde Türkiye Sağlık Hizmetleri Kalite ve Akreditasyon Enstitüsü (TÜSKA) tarafından akredite edilmeleri gerekmektedir. Bu düzenleme, hastanelerin belirli kalite standartlarına uygunluklarını sağlamak amacıyla hayata geçirilmiştir. TÜSKA akreditasyon belgesi, hastanenin sağlık hizmetlerinin kalitesini, hastaların güvenliğini ve bakım süreçlerini düzenli olarak denetleyen bağımsız bir otorite tarafından onaylanan bir belgedir.

Akreditasyon Belgesi Almak İçin Gereklilikler

Madde 5(8)’de belirtildiği üzere, özel hastaneler ruhsatlandırıldıkları tarihten itibaren üç yıl içinde TÜSKA’dan akreditasyon belgesi almak zorundadır. Bu belgeyi almak için hastanelerin çeşitli sağlık hizmeti standartlarını yerine getirmeleri gerekmektedir. Hastaneler, organizasyonel yapılarından sağlık hizmeti kalitesine, hasta haklarından çalışan eğitimine kadar birçok alanda belirlenen kriterleri karşılamalıdır.

Akreditasyon Belgesi Alamayan Hastaneler İçin Zorunlu İbaret

Akreditasyon belgesi alamayan hastaneler için ise yeni düzenleme özel bir yükümlülük getirmiştir. Akreditasyon belgesini alamayan hastaneler, hastaların bilgilendirilmesi için hastane içinde “Bu hastanenin TÜSKA akreditasyon belgesi yoktur” ibaresi ile bir uyarı yapma zorunluluğuna sahiptir. Bu ibare, hastaların sağlık hizmeti alırken bilinçli bir tercih yapmalarını sağlamayı amaçlamaktadır.

7. Gözlem Yatak Sayısı

Eski yönetmeliğin 25. maddesinin 3. fıkrasında, hastanedeki gözlem yatak sayısının hastane toplam yatak sayısının %25’ini geçemeyeceği belirtilmiştir. Ayrıca, eski yönetmelikte hastane yatak sayısına göre gözlem yatak sayısı belirlenmişken (30 yatak altı hastanelerde en fazla 5, 30-100 arasında olan hastanelerde en fazla 10, 100 ve üzerinde en fazla 15 yatak), yeni yönetmelikte bu detay kaldırılmış ve sabit bir üst sınır getirilmiştir. Yeni yönetmeliğe göre bir gözlem ünitesinde en fazla 20 yatak bulunabilir.

8. Asgari Personel Standardı ve Çalışma Belgeleri

Yeni yönetmeliğe göre, hastanelerin Ek-1’de belirtilen asgari personel standardını sağlaması zorunludur. Ayrıca, eski yönetmelikte personel çalışma belgesinin beş iş günü içinde müdürlüğe bildirilmesi gerekirken, yeni yönetmelikte bu süre on iş gününe çıkarılmıştır.

9. Kimlik Kartı ve Kıyafet Zorunluluğu

Eski yönetmelikte personelin kimlik kartı takması zorunluluğu belirtilmiştir. Yeni yönetmelikte ise kimlik kartlarının Bakanlığın elektronik sistemine entegre olması ve karekod içermesi zorunlu hale getirilmiştir.

Ayrıca, personelin önlük veya üniforma giymesi gerekliliği eski yönetmelikte de mevcutken, yeni yönetmelikte her hastanenin kurumsal kimliğini yansıtan üniformaların bulunması şartı getirilmiştir.

Sonuç

Sonuç olarak, özel hastanelere yönelik getirilen yeni düzenlemeler, sağlık hizmetlerinin kalitesini, güvenliğini ve şeffaflığını artırmaya yönelik önemli adımlar atmaktadır. Dijital arşivlerin ve güvenli hasta kayıtlarının zorunlu hale getirilmesi, akreditasyon sürecinin uygulanması ve hastaların bilgilendirilmesi gibi uygulamalar, hem sağlık hizmeti sağlayıcılarının hem de hastaların haklarını korumayı hedeflemektedir. Bu değişiklikler, sağlık sektöründe sürdürülebilir ve etkili bir iyileşme sürecine katkıda bulunacaktır.